Tertulia Kunst Café met Dineke Groenhof Blaauw en Juan Carlos Salvia

Op maandag 11 december was er een Kunst Café met kunstenares Dineke Groenhof Blaauw en dichter Juan Carlos Salvia. Het werd een magische avond vol diepgang met kunst en filosofie. Dineke en Juan Carlos hebben samengewerkt in een project dat geleid heeft tot het prachtige boek ‘Twaalf maal stilte’ waarin gedichten van Juan Carlos en inkttekeningen van Dineke  zijn opgenomen. De avond bestond deels uit een interview met Dineke door Juan Carlos, en deels werd het kunstboek gepresenteerd. Onder leiding van Onno Zijlstra, de huisfilosoof van Tertulia, namen de kunstenaars ons tijdens de boekpresentatie mee in het maakproces en in de ziel van het boek. Het publiek deelde in de verwondering over deze prachtige samenwerking en symbiose van creativiteit.

Dineke maakt inkttekeningen op dun Aziatisch papier, en schildert op muziek.  Ze laat zich inspireren en leiden door de muziek en probeert er tijdens het schilderen mee samen te vallen. Ze schildert zo heel direct, zonder interpretatie of plan vooraf. In haar eigen woorden kan je zeggen dat ze danst met de muziek tijdens het schilderen. Dineke werkt heel snel, en kan pas later haar werk wat meer begrijpen in relatie tot de muziek die haar heeft geïnspireerd. Ze begrijpt haar werk als de muziek resoneert in haar inkttekeningen en er als het ware in aanwezig blijft. Haar werk straalt een bepaalde oerkracht uit. Voor Dineke is dit begrip “oer” heel bepalend, ze is voortdurend op zoek naar de bron van datgene wat ze hoort, ziet, en ervaart om zo door te dringen tot de kern van het bestaan en van de dingen. Ze is hierbij heel productief, en om te komen tot de kern en de oerkracht maakt ze heel veel tekeningen om hier dichtbij te komen. Vervolgens maakt ze een selectie van die tekeningen die het dichtst bij haar oergevoel komen.

Dineke is ook geïnspireerd door het taoïsme, en dan met name wat deze leer zegt over de bron van het leven. Volgens het taoïsme gaat er chaos vooraf aan al het leven, en in de chaos ontstaat de bron van het leven en van alle levensvormen. Dineke wil in haar werk op zoek naar deze chaos en zoekt ook altijd muziek die in zekere zin de chaos verbeeldt. Alleen wil ze niet in de chaos blijven hangen, maar dient de chaos omarmd te worden om een sprong te maken naar het leven en uit de chaos in een verbeelde werkelijkheid te treden. Voor Dineke is de chaos dus altijd van tijdelijke aard, want chaos kan ook heel bedreigend zijn.

Na de pauze kwam de samenwerking tussen Dineke en Juan Carlos  aan bod, en werd hun gezamenlijke kunstboek ‘Twaalf maal stilte’ besproken en gepresenteerd. Beide kunstenaars legden uit hoe de samenwerking tot stand kwam, en hoe het maakproces verliep. Juan Carlos had al prachtige gedichten in het spaans gemaakt, en tijdens hun ateliersessies las hij deze gedichten in het spaans voor aan Dineke in voortdurende herhaling, waarbij Dineke dan haar tekeningen maakte, op de cadans en het ritme van de gedichten. In dit boeiende maakproces probeerden beide kunstenaars woorden en beelden te geven aan de stilte. De stilte als metafoor, als begrip, als voorwaarde om te kunnen horen, zien, ervaren.

Juan Carlos probeerde met zijn poëzie paradoxaal genoeg woorden en geluid te geven aan de stilte, en in zijn gedichten zoekt Juan naar datgene wat onzegbaar is, wat de stilte in de taal is. Voor Juan Carlos heeft deze zoektocht naar stilte niet alleen een filosofische betekenis maar ook een maatschappelijke. In onze maatschappij wordt de stilte weggedrukt door lawaai en rumoer overal, en er is een chronisch gebrek aan stilte.

Dineke liet de gedichten van Juan Carlos resoneren in haar tekeningen. Voor haar was het werken op poëzie anders dan op muziek, minder fysiek. Maar het voortdurend herhalen van de gedichten bracht haar in een creatieve flow en er ontstond tijdens het schilderproces begrip voor de woorden van Juan. Zo werden haar tekeningen zinnebeelden van de gedichten en in woord en beeld raakten beide versmolten.

Zo er mystieke beelden gegeven werden aan de gedichten, zo ook werd er een poëtische betekenis gegeven aan de tekeningen en ontstond er een symbiose van onderlinge creativiteit en betekenis.

Iedereen die heeft bijgedragen aan de totstandkoming van dit prachtig vormgegeven kunstboek werd na afloop hartelijk bedankt en in het zonnetje gezet. Het was ook mogelijk om een exemplaar van het boek aan te schaffen. Voor diegene die niet aanwezig waren, is het boek ook verkrijgbaar bij Boekhandel Veenendaal in de binnenstad van Amersfoort en bij beide kunstenaars..

Ter afsluiting van deze magische avond brachten we een toast uit op het kunstboek en op beide kunstenaars. Ook toasten we op het afgelopen seizoen van Tertulia, waarin we een indrukwekkende groep van kunstenaars en inspirerende filosofische sprekers het podium gaven.

Erik van der Maaten

13 dec ‘23

Foto’s van Gert Jan Luijendijk en Anneke Savenije