Ronald Willemsen: Architectuur in Evenwicht - Ontwerp visie in beeld

In een intieme setting op maandag 19 februari werden liefhebbers van kunst en filosofie ondergedompeld in de fascinerende wereld van architectuur, met onze Kunst Café gast Ronald Willemsen. Ondanks de bescheiden opkomst, ontvouwde zich een avond vol inzichten en inspiratie, waarbij Ronald ons meenam op een reis door zijn creatieve geest.

Ronald was van kinds af aan al geïnteresseerd in het bouwen met blokken en je zou kunnen zeggen dat hij voorbestemd was om architect te worden. Toch besteedde hij in zijn jonge jaren op de kunstacademie meer aandacht aan het schilderen, een vaardigheid die hem later van pas zou komen in het ontwerpen van gebouwen.

Architectuur heeft de naam naast kunstzinnig ook altijd functioneel te moeten zijn. Een huis bijvoorbeeld dient in de eerste plaats de functie van het wonen. Volgens Ronald heeft alle kunst een bepaalde functie, dus zeker ook de architectuur, die hij ziet als een vorm van toegepaste kunst. Hij ziet zichzelf als functionalist, en kiest liever voor een minimalistisch ontwerp dan één met veel ornamenten en versieringen. Het is een kunst om een eenvoudig functioneel rijtjeshuis te kunnen ontwerpen (een typisch Nederlandse exponent van de architectuur, net zoals de hofjes). 

Vaak ontstaat er een bepaalde spanning tussen de esthetiek en de functionaliteit, het is de kunst iets moois en functioneel te maken binnen een gegeven budget. Daarbij is het belangrijk slimme technische oplossingen te gebruiken die de functie van het ontwerp ondersteunen en iets moois opleveren, zoals bijvoorbeeld zwevende onderdelen in een bepaald ontwerp. 

Het maken van een ontwerp is binnen de architectuur een belangrijke stap in het maakproces. Een van de belangrijke elementen in een ontwerp is het gebruik van licht in de ruimte. Er wordt in een ontwerp altijd een bezonningsstudie ingebouwd. Ronald houdt van zo veel mogelijk lichtgebruik in zijn creaties en speelt met licht en schaduw, wat een bepaalde speelsheid en sfeer oproept. Verder is de akoestiek van de ruimte ook heel belangrijk, en is de keuze voor bepaalde materialen heel essentieel hierbij. Wat vanaf het begin (tijdens het schetsproces) ook duidelijk moet zijn, zijn de zogenaamde “zichtlijnen” in een ontwerp. Je wilt als het ware al heel snel ergens rond kunnen lopen en bepalen hoe deze zichtlijnen lopen, wat de uitzichten zijn, zowel binnen als buiten. Om zichtlijnen te kunnen gebruiken, heb je bepaalde kaders of frames nodig om ruimtes af te bakenen en de lichtinval te sturen. Uiteindelijk is het de kunst om een volledig 3D-ontwerp te maken van een object zodat de opdrachtgever een duidelijk beeld krijgt van hetgeen gebouwd kan gaan worden.

Ronald’s inspiratiebronnen zijn Rietveld (minimalisme), Alvaro Siza (nieuwe zakelijkheid van de jaren ‘20 en ‘30), Scarpa (Florence), Berlage en de filosoof Wittgenstein.

Het voortdurend zoeken naar evenwicht betekent voor Ronald:

• evenwicht vinden tussen esthetiek en functionaliteit

• keuzes maken in de structuren van  materialen, glad versus ruw bijvoorbeeld

• grote ontwerpen versus kleine ontwerpen maken

• licht versus schaduw gebruiken

• binnen- en buitenoplossingen vinden

• transparantie versus geslotenheid (glas versus muren) hanteren

Het is dit zoeken naar evenwicht in de architectuur dat tracht om tegemoet te komen aan alle wensen van een opdrachtgever zonder al te veel concessies te doen aan het oorspronkelijke ontwerp. Soms zul je in de woorden van Ronald de architectonische schoonheid moeten “binnen smokkelen” in een project en de opdrachtgever overtuigen van bepaalde architectonische snufjes en hoogstandjes.

Tot slot van een prachtige avond gaf Ronald iedereen nog mee dat het zijn diepste wens is dat zijn architectuur als literatuur kan worden gezien, als poëzie met aandacht voor het schone en schoonheid. Daar wist hij ons in ieder geval met gemak van te overtuigen. Zijn werk spreekt voor zich en is in binnen- en buitenland zeer terecht heel bekend geworden.

Erik van der Maaten

21 februari 2024